Katatonia - Nightmares As Extensions Of The Waking State Jaar van release: 2025 Label: Napalm Records
In juni brengt Napalm Records de veertiende reguliere langspeler van Katatonia uit. Nightmares As Extensions Of The Waking State is het eerste album met het nieuwe gitaristenduo Nico Elgstrand (ex-Entombed) en Sebastian Svalland (Letters From The Colony, ex-In Mourning). De plaat is geproduceerd door zanger/multi-instrumentalist Jonas Renkse, opgenomen door Lawrence Mackrory in NBS Audio en The City Of Glass, gemixt door Adam Noble en gemasterd door Robin Schmidt in 24-96 Mastering.
Al op hun derde album, Discouraged Ones uit 1998, weigerde het sombere Zweden Katatonia zich te laten beperken door hun deathdoom-oorsprong. In de decennia erna hebben ze er de voorkeur aan gegeven een niche te creëren die dichter bij moderne progrock dan bij metal ligt. Met alumni van Entombed en PAIN die na het vertrek van medeoprichter Anders Nyström als nieuwe gitaristen werden verwelkomd, zou je redelijkerwijs verwachten dat de toon op dit 13e album weer richting de heavy zou gaan. En misschien gebeurt dat ook – maar met een kleine marge.
Zo, die knalt er effe lekker in! De eerste vijf seconden van openingstrack Thrice zijn loodzwaar, en heel even vraag je je af wat Katatonia allemaal van plan is op “Nightmares As Extensions Of The Waking State”. Maar nee, daarna kalmeert de muziek direct en horen we de herkenbare stem van Jonas Renkse en zo’n typische zanglijn vol weemoed. Mocht je je afvragen wat de impact van het recente vertrek van gitarist en medeoprichter Anders Nyström op Katatonia’s sound is: het valt vooralsnog allemaal heel erg mee. Da’s ook niet zo raar, want Nyström was de laatste jaren live niet meer heel erg betrokken bij de band, en “The Fall Of Hearts” (2016) was het laatste album waaraan hij substantieel meeschreef.
Is “Nightmares As Extensions Of The Waking State” daarmee ‘business as usual’? Da’s toch te kort door de bocht. Die typische Katatoniaanse tracks staan zeker op dit album. Afwisseling tussen ingetogen, melancholische stukken en stevige riffs, gecombineerd in compacte songs, ergens tussen de vier en vijf minuten. Lilac en Temporal zijn relatief toegankelijke voorbeelden van die onmiskenbare Katatonia-sound, en allicht daarom ook gekozen als singles.
Maar elders horen we ook meer verrassende geluiden. Het ligt daarbij voor de hand om Efter Solen te noemen, alleen al vanwege de Zweedse tekst. Het is pas de tweede keer dat Renkse in zijn moedertaal zingt. Het creëert een prachtig zwaarmoedig sfeertje. Daar draagt ook de instrumentale aanpak aan bij. Qua structuur is het voor Katatonia niet eens zo’n atypisch nummer, maar de ambient benadering laat het bijna klinken als een elektronische remix.
Wind Of No Change is dan weer zwaar en slepend, met een koor dat een ‘gothic’ vibe creëert. De hoofdrol is hier weggelegd voor Daniel Moilanens drums en Niklas Sandins basgitaar, die een dusdanig aanstekelijke groove weten neer te leggen. Wat een lekker nummer! De ‘Hail Satan’-tekstpassages werken ietwat puberaal, maar Renkse kennende, zal het wellicht metaforisch bedoeld zijn; een gelaagde reflectie op de deplorabele toestand op het wereldtoneel of iets vergelijkbaar diepgravends. We zullen hem maar het voordeel van de twijfel gunnen.
Als we dieper in dit nieuwe album duiken, vallen de complexe ritmes die Moilanen uit zijn drums tovert me veel meer op. Een gave om de complexiteit in ritmes en maatsoorten niet ten koste te laten gaan van de toegankelijkheid van de muziek. Ook de gitaarsolo’s trekken meer mijn aandacht dan op eerdere albums. We horen zeker geen John Petrucci-krachtpatserij, maar de spaarzame solo’s zitten vol emotie en voegen iets wezenlijks toe. Zo weet de smerige gitaarsolo op slottrack In The Event Of de dreigende sfeer een dikke boost te geven.
Conclusie
“Nightmares As Extensions Of The Waking State” bevat onder de streep voldoende elementen die het voor de luisteraar spannend houden, maar is eerst en vooral toch een echte Katatonia-plaat. Somber, meeslepend, indrukwekkend, maar niet over de gehele linie verrassend. Hoe sterk de individuele nummers ook zijn, ze zijn niet altijd even onderscheidend van elkaar en van eerder Katatonia-werk.
